NGUYỄN NGỌC PHÚ: DƯƠNG KIỀU MINH VẪN CÒN HƠI ẤM TỪ CỦI LỬA

     

Dương Kiều Minh viết về mẹ: "Đời con thưa dần mùi khói - Mẹ già nua như những buổi chiều". Ám ảnh của thời gian mở rộng từ cảm giác không gian là hệ quy chiếu để cho con lắc của trái tim anh dồn dập gấp: "Lăng lắc tuổi xuân - Lăng lắc miền thôn giã..." Sử dụng từ láy tạo ra sự phấp phỏng, thảng thốt như những nỗi niềm để ngỏ là một trong những thủ pháp tu từ quen thuộc của thế giới nghệ thuật thơ Dương Kiều Minh. Nói về mẹ bắt đầu từ mùi khói từ buổi chiều, từ bếp lửa, ngày đông gợi cho ta nhiều liên tưởng. 

Hình như những chớp lóe này, khoảnh khắc giao cảm này, sự chuyển dịch này đã tạo ra độ chông chênh cảm giác rất cần thiết cho thơ. Đặc biệt khi viết về những hình ảnh quen thuộc mà sự ước lệ định tính dễ gây sự sáo mòn.

Anh viết: "Mơ được về bên mẹ" với "Bậc thềm dàn dụa trăng mỗi tối" đến "Mùi lá bạch đàn xộc vào giấc ngủ". Một miền quê nông thôn, vùng đồi đã lăng lắc đi vào thơ anh thật gợi, thật cảm, chính những nốt nhấn này đã tạo ra hợp âm bè trầm lay thức có ánh sáng, có hương vị. Hai chữ "dàn dụa" trăng thật thẫm đẫm không bàng bạc. Một sự thẫm đẫm của cái lõi hạt nhân tình người như than củi vậy. 

Hình ảnh người mẹ chỉ thấp thoáng ẩn khuất "Bên những hoàng hôn loang lổ gò đồi" sự mấp mô ấy đã chạn khắc định vị "con lắc" đồng hồ sinh học khi "Con về yêu mái rạ cuộc đời". Mẹ và khói, củi lửa và mái rạ, rồi những buổi chiều bất chọt tứ thơ khép lại nhưng chính là mở ra một chiều hướng phát triển mới theo sự vận động quy luật của tâm hồn: "Mẹ sớm vắng, ùa lên khói bếp - Về đây củi lửa ngày xưa..."

Với bài thơ gồm ba đoạn như những khúc biến tấu của bản nhạc đồng quê thôn dã Dương Kiều Minh đã chọn tâm điểm cho mình "Củi lửa" khác với ngọn lửa ga văn minh xanh lét hay ngọn lửa hồ quang công nghiệp của máy hàn. "Củi lửa" đã vun lên lung linh huyền ảo hình ảnh người mẹ thật gần gũi và thiêng liêng biết bao...

Như một niềm tiếc thương nhà thơ Dương Kiều Minh vừa qua đời ở tuổi 53, xin cùng đọc lại bài thơ này của anh!

CỦI LỬA

Dương Kiều Minh

Đời con thưa dần mùi khói
mẹ già nua như những buổi chiều
lăng lắc tuổi xuân
lăng lắc miền thôn dã
bếp lửa ngày đông...

Mơ được về bên mẹ
ao xưa, mảnh vườn nhỏ ngày xưa
bậc thềm dàn dụa trăng mỗi tối
Bên những hoàng hôn loang lổ gò đồi
Mùi bạch đàn xộc vào giấc ngủ
con về yêu mái rạ cuộc đời.

Một sớm vắng
ùa lên khói bếp
về đây củi lửa ngày xưa...

NGUYỄN NGỌC PHÚ