NĂM NỮ SĨ TRÊN CON THUYỀN “TẬN THẾ”

Phải vất vả để đón những thanh xuân đã đến tuổi hoàng hôn: uỷ mị có, quyết liệt có, bắn như liên thanh ngôn ngữ có, khép nép như cánh cửa không khép bao giờ có, mạnh và mềm có. Họ đã thành danh từ khi còn trẻ tuổi, xuất hiện trên văn đàn một cách đường đột, bất ngờ. Hình như họ tin tưởng vào Ngày tận thế bởi tuổi tác nhân loại là hữu hạn. Họ sợ đến một ngày như ngày tận thế hôm nay họ không gặp nhau được nữa.  Trên gương mặt ai cũng đong sẵn một nụ cười như phấn sáp hân hoan trên những vết nhăn buồn. Họ là nữ sĩ Phan Thị Thanh Nhàn, Dư Thị Hoàn, Bùi Thị Kim Anh, Lâm Thị Mỹ Dạ, Nguyễn Bính Hồng Cầu.

Nhà thơ Mai Linh có thoát trận...

1. Phan Thị Thanh Nhàn: Ai cũng biết đến Phan Thị Thanh Nhàn qua bài Hương thầm với hai câu thơ thật sự đáng nhớ:

Cửa sổ hai nhà cuối phố

Không hiểu vì sao không khép bao giờ

Một không gian mở mà e lệ, kín đáo. Thơ Phan Thị Thanh Nhàn bao giờ cũng dịu dàng, nữ tính. Thơ chị như một lời cầu hôn, khấn tình. Nó dường như chống lại những câu thơ cũng hay ở một thái độ biểu cảm khác, ví dụ: hôn rách mặt sao vẫn còn e ngại. Cái mạnh mẽ nhưng kín đáo xóm giềng của câu Không hiểu vì sao không khép bao giờ hình như lại đạt hiệu quả mạnh hơn so với câu e ngại khi đã hôn rách mặt

Một bài thơ của Phan Thị Thanh Nhàn theo sự tự lựa chọn của tác giả

Yêu Đời

Có đôi lúc buồn

Tôi đã định tự tử

Sống làm chi khi bè bạn bon chen

Cơ quan quanh năm đấu đá

Sống làm chi khi người yêu thành người lạ

Ngày như đêm một mình

Sống làm chi lương ba cọc ba đồng

Viết báo làm thơ kiếm từng xu vẫn loay hoay không đủ

Sống làm chi khi mọi tượng thần đều sụp đổ

Người ta tin yêu lại hoá tầm thường

Vậy mà tôi vẫn sống nhơn nhơn

Vẫn cười nói họp hành trưng diện

Vẫn hy vọng kiếm được một ông chồng đáng mến

(một người đã thông minh lại giàu)

Và tôi hiểu ra trong thăm thẳm niềm đau

Tôi vẫn còn yêu đời quá.

2. Dư Thị Hoàn: Một nhà thơ xuất hiện và có chỗ ngồi ngay trong chiếu của làng thơ Việt. Có vinh quang và cay đắng mang tên Dư Thị Hoàn. Nữ sĩ này hắt vào người đọc bằng sự quả quyết đầy ngắn gọn của ngôn ngữ thi ca mà vẫn điềm đạm và ân tình. Bằng một lối nghĩ hiện đại, cấu trúc ngôn từ mới mẻ, Dư Thị Hoàn muốn xé toang bức màn bí mật của số phận người và số phận đàn bà. Bằng thơ hết sức ngắn gọn, Dư Thị Hoàn muốn chống lại những áp lực khoác áo cường quyền đe doạ những thân phận yếu đuối mà thi sĩ là đại diện cho phái nữ. Ấn tượng của tập thơ Lối Nhỏ và Bài Mẫu giáo sáng thế rất khó tháo gỡ khỏi trí nhớ của những người chăm chú đọc chị. Mới, mạnh, mong manh là phẩm chất của một Hải Phòng biển. Thơ Dư Thị Hoàn là một loại thơ thấu lý đạt tình như đời sống của chính con người này.

Một bài thơ của Dư Thị Hoàn do tác giả tự chọn

Nữ quyền

Trốn án cực hình ở kiếp trước, em chạy sang kiếp này, không còn ai truy lùng em nữa, bà mụ ơi! Ngắm lại bộ dạng em, hoàn hảo! Mụ hài lòng thật chưa?

Sáng. Mở cánh cửa, tiếng kẹt làm ông hàng xóm thò đầu, cười mỉm. Cậu bán vé trên xe buýt trả lại hai ngàn lẻ đưa tận tay em, mỉm cười... Đối tác rất hài lòng về công việc và lịch sự mời em ăn bữa tối. Thế là một ngày vui, thấy mình hoàn hảo!

Em được truyền tụng từ miệng người này đến tai người nọ. Khắp chốn cùng nơi, dồn về phía em ánh nhìn trìu mến. Chẳng ai phát hiện một kẻ tội đồ đến đầu thai. Thân thể và gương mặt em không một vết xước, hạt bụi. Trí tuệ em sáng láng, tính tình em khoan hoà. Tác phẩm của mụ, thấy chưa? Đã bảo mà, hoàn hảo tuyệt đối!

Hôm nay tình cờ, có một người đề xuất, đám mày râu đồng thanh hưởng ứng, cung kính rước em lên bàn thờ... Không ai dám động chạm một cái lông chân của em. Bà mụ cười mãn nguyện, xong rồi! Và mụ phẩy tay, an nhiên đi như một đạo sĩ... khuất núi.

Đến ngày thấy tháng, không xảy ra phiền muộn, em sạch sẽ và hẫng hụt lạ lùng. Bần thần em nhớ... trời ơi, mụ quên! Cái hĩm của em, cái hĩm... bị mắc kẹt ở tiền kiếp... Cánh đàn ông đang truy nã... Nó thay em... nhận cực hình!!

3.Lâm Thị Mỹ Dạ: Hiền và uỷ mị như Huế. Gặp Lâm Thị Mỹ Dạ như gặp một chút sương khói và buồn rời rợi của sông Hương. Chị đã nổi tiếng với Giải thưởng Báo Văn nghệ trong chùm thơ rất Dạ cùng với Nguyễn Duy, Hoàng Nhuận Cầm,  Lâm Huy Nhuận. Thơ Lâm Thị Mỹ Dạ đầy nữ tính. Đó là một cây hoa trinh nữ của Cố đô Huế. Là tiếng chuông chùa thủng thẳng, nhỏ nhẹ, đủ ngân trong không gian thi ca của Huế và làng thơ Việt.

Một bài thơ của Lâm Thị Mỹ Dạ do tác giả tự chọn

ANH CÓ TỐT KHÔNG?

Như lúa hỏi đất
Anh có tốt không?
Như cây hỏi gió
Anh có tốt không?
Như mấy hỏi trời
Anh có tốt không?
Trời anh mênh mông
Mây em bay lượn
Gió anh bao la
Cây em ve vuốt
Đất anh thẳm sâu
Lúa em cúi đầu
Nhưng sao vẫn hỏi
Day dứt trong lòng
Anh có tốt không?

4. Bùi Thị Kim Anh: Đến muộn với thơ nhưng cũng đến sớm với dư luận yêu thích thơ Bùi Thị Kim Anh. Không sao, vẫn có những cuộc đến muộn  về (đích) sớm. Đây là người có số phận lạ. Tất cả ám vào thơ chị như một sự khắc khoải, vật vã, phiền muộn. Một nỗi buồn nặng nề đè lên gánh thơ của người phụ nữ bé nhỏ này. Nhưng buồn mới đẹp bởi vì đẹp chưa hẳn đã buồn trong nội dung của nó. Giá như có ngày tận thế thực sự thì có thể đó lại là hạnh phúc cho những người bất hạnh và khó lòng giải thoát khỏi cạm bẫy số phận.

Một bài thơ của Bùi Thị Kim Anh do tác giả tự chọn

Ngày đêm

Một đám mây loãng toẹt mai táng ánh sáng

chân trời kết dải tang trắng đục

hết một ngày

đêm mở mắt nhìn người đi dưới ánh đèn ánh cây

xe rồ máy

cái bóng nhảy tít lên ngọn trô trố ngó

ta quàng vai hồn nhập nhoạng

ngày của ta Đêm của hồn

ngày của hồn Đêm của ta

hồn ôm cổ ta lảo đảo

đứa nào uống

đứa nào say

ta đi ra bãi tha ma

hồn đi về nhà

hồn ngồi sau xe

ta đi bộ về nhà

5. Nguyễn Bính Hồng Cầu: Nữ sĩ Hồng Cầu trực hệ với thi sĩ chân quê Nguyễn Bính ngay cả bằng cái tên nhưng lại thoát  khỏi cung cách làm thơ dân dã của bố mình. Thế mới Hồng Cầu. Thế mới thoát khỏi cái bóng lớn lao để đâm nhú một tư duy thơ mới. Nối dõi tông đường nhưng không lệ thuộc là thiên chức áp đặt của sáng tạo. Nguyễn Bính Hồng Cầu trẻ nhất so với bốn tác giả nói trên không phải chỉ tuổi đời mà bằng cả cách tư duy, lối thể hiện đập phá nhưng vẫn giữ được hệ thống và lôgíc tình cảm mà những tác giả cùng thế hệ của chị còn loắng ngoắng, loay hoay để tìm cách cân bằng.

Một bài thơ của Nguyễn Bính Hồng Cầu do tác giả tự chọn

SÂN KHẤU NGÔN TỪ

Sân khấu sắc màu huyễn hoặc

hai người đàn ông đối mặt nhau

lịch lãm khoa trương nhạt phèo sự thật

lồng ngực rỗng không cầm tù cảm xúc

ngôn từ treo mình tức tưởi chết trên cây thập tự

chờ ngày phục sinh.

Nhân vật thứ ba người đàn bà xuất hiện

tả tơi rách mướp lặng lẽ gom nhặt

nặn thành trái tim treo lồng ngực

thời gian gõ nhịp nỗi đau

thoát thai nhập hồn ký tự

vùng cảm xúc thăng hoa

pháo bông nở xòe con chữ

ngôn ngữ lấp lánh nỗi mình

Thơ mọc cánh. Bay.

Phụ nữ dễ vỡ và cả tin. Tình yêu là đức tin là tôn giáo của họ. Ngày tận thế là một giả định không có thật nhưng, trong những bài thơ trên, họ đã nói thật lòng mình vì tin có ngày tận thế.

MAI LINH

Nguồn: VHQN