NHÀ THƠ ĐỖ HOÀNG DỊCH VÔ LỐI, TẮC TỴ THANH THẢO

Thanh Thảo thuộc thế hệ nhà thơ chống Mỹ đứng sau nhiều các nhà thơ Phạm Tiến Duật, Lê Anh Xuân, Nguyễn Duy, Nguyễn Khoa Điềm, Lâm Huy Nhuận, Hoàng Nhuận Cầm, Lâm Thị Mỹ Dạ, Hữu Thỉnh… Một thế hệ viết theo bài bản, in sẵn trong các nghị quyết, nghị định, mệnh lệnh tuyên huấn cấp đại đội, tiểu đoàn; cùng với dòng thơ hô khẩu hiệu ở hậu phương hình thành nên một lớp đồng ca, cổ động viên của kênh thơ mậu dịch quốc doanh được chính thể ưu ái tinh thần, vật chất!

Thơ họ rập khuôn, sáo rỗng, muôn người như một, không có bản sắc, không có cá tính rất khẩu hiệu xơ cứng “quyết đánh là quyết thắng, đã đánh là phải thắng”. Họ được áp nà và tự áp nà (ép đặt) lên tư duy, cảm xúc, hành động của mình và của mọi người như robot, những kiểu nói lấy được đổ vấy cho người khác. “ Những gì tốt đẹp của mày thuộc về tao, những gì xấu xa của tao thuộc về mày” (Việt Phương). Tự cho mình duy nhất tốt đẹp, còn ai cũng xấu:

“Con lạy ông,
Ông đừng ăn gan cháu!
Em mếu máo làm cho tôi mếu máo.
Chú đây mà, chú là giải phóng quân”
(Nguyễn Duy)

Nên biết là Giải phóng quân, Mỹ mẽo, ngụy ngiệc gì cũng chơi cao Polpot, cao Bành trướng để chữa khớp cả!

Thanh Thảo không hơn gì các bậc đàn anh, mà lại có phần kém hơn và áp nà (áp đặt), nói lấy được, tự hào rơm hơn:

Những tráng ca thuở trước
Giờ chỉ trong sách thôi
Những thanh gươm yên ngựa
Cũng đã cũ mèm rôi

Chỉ bài ca ống cống
Ống cống mà thôi!
(Bài ca ống cống)

Hình ảnh thanh yên ngựa,  bài tráng ca vẫn còn mãi với non sông. Cái ống cống ai nhớ. Nó không thể nâng lên hình tượng nghệ thuật được!

Hay:

Vẫn đằm hơi ấm thiết tha
Cho người sau biết đường ra chiến trường”
(Dấu chân qua trảng cỏ)

Đáng ra phải viết cảnh báo - waring  (Dù chiến tranh chính nghĩa):

Vẫn còn dấu vết chỉ ra
Cho người sau biết tránh xa chiến trường”

Điều ấy mới đúng!

Nhưng Thanh Thảo và số viết cổ động viên ấy được các ông giáo khổ trường tư, các nhà học giả, học thật, tiến sỹ bò, tiến sỹ giấy, phê bình, phê chén mậu dịch quốc doanh như : Chu Văn Sơn, Phạm Quang Trung,  Văn Giá , Hồ Thế Hà, Đỗ Lai Thúy và nhà thấp học Phạm Xuân Nguyên tung hô hết cỡ!

Sau hậu chiến khi nhìn lại thơ mình quá ngô nghê, kệch cởm, hô khẩu hiệu chay, Thanh Thảo không quay về bản ngã lại cố đi tìm một kiểu viết tắc tỵ hủ nút, đánh đố mình và đánh đố bạn đọc hoặc viết một cách sơ sài, quê kệch, bệnh hoạn, chân đất mắt toét thiếu sáng tạo... như “Khối vuông ru bích”, “ Metro”, nhưng được ẳm hết giải này đến giải nọ.

Xin dịch bài vô lối, tắc tỵ NHẬT THỰC của Thanh Thảo.

Đây là một bài vô cùng tắc tỵ, bệnh hoạn với lời lẻ dung tục bẩn thỉu:

Tôi mơ cứt ngập nhà anh
Mai giàu anh trả hai mươi phần trăm
...
nghênh ngang lỗ chó chui

Cái nhìn rất thị dâm, toàn nhìn vào háng, lỗ đen:
Tôi dạng háng cho các anh ngắm
...
vùng tối đen
thèm tối đen
tối đen

tự thu mình
một lỗ đen sâu hun hút

lạm dụng những từ:
mò, sờ, vuốt, ôm...
 Những kiểu đánh đố không ai luận ra:
Ấn khớp gối
phìm đàn
bỏ rơi
...
trưa nhật thực những mẹ gà đeo kính
...
trứng hồng
những bố bò ngáp vặt
...
lối nói kiểu cách, vô học:
nắng chảy trên mái nhà ký ức
...
mặt trời mù dòng sông mang thai

Không thêt nào kể hết.

Cách viết, cách nghĩ bệnh hoạn, tắc tỵ này được nâng cấp lên ở cái trường ca Chân đất mắt toét, một lối viết phản lại thơ ca mà lại được Hội Nhà văn Việt Nam, UB Toàn quốc Liên hiệp các Hội VHNT Việt Nam đưa lên mây xanh! (Trao giải thưởng đúp thơ năm 2012)

Nên loại bỏ kiểu viết này ra khỏi văn chương Vịêt!

Nguyên văn: (1)

NHẬT THỰC

I
Ấn khớp gối
phím đàn
bỏ rơi
những ốc sên nhận đường
bỏ rơi
cái cây vặt từng chiếc lá
im lặng vặt từng âm thanh
chói
âm
chói âm
lỗ đen

nổi trôi ngàn cặp vú
ngân hà

II

gạch bông
trống đồng
lông nhông
con đường vắt tong giọt
trưa nhật thực những mẹ gà đeo kính
trứng hồng
những bố bò ngáp vặt
chim bay ngập khoảng không

III

tôi mơ cứt ngập nhà anh
mai anh giàu trả hai mươi phần trăm
một triệu đô cho giấc mơ tôi
mười ngàn vé dán đầy mặt trời

IV

“anh đừng ăn xin, anh đừng ăn” *
mặt trời
mặt trời mù dòng sông mang thai
những trái cây mùa thu ngủ muộn
mùi hương bóng tối
chảy ra đặc quánh

V

anh chán sáng?
tôi buồn ngủ
đừng ru nhịp ba
đừng mơn bằng trắc
tôi dạng chân cho các người ngắm
vùng tối đen
thèm tối đen
tối đen
chán sáng

VI

ai định hướng cơn bão
ai chỉ đạo dải hội tụ nhiệt đới

tự thu mình
một lỗ đen sâu hút
nắng chảy trên mái nhà ký ức

đừng nói
chán rồi

có thể ngay phút này giây này
lại bắt đầu mọi thứ

VII

ốc sên đỉa vắt chuồn chuồn
bay thấp bay cao bay vừa
rối tung tối om
lần mò sờ sao
vuốt má vầng trăng
ôm lưng dải sáng
mười hai lỗ gai
sương dày la cháy
con đường cực nhọc
vô nghĩa
Vanga, Saga, Rama, Tôyota

VIII

càng cua xe dua liều thua
bài trời
lật sấp: mưa
lật ngửa: xong
long tong nhong nhong
ngọc đại ngại đọc
có cô thì chợ thêm đông
vắng cô thì chợ Đồng Xuân
bốn mùa

IX

xòe tay che vầng nhật
ngày 14 tháng 10
nghênh ngang lỗ chó chui
những dòng sông sặc nước

tắt ngay cho chúng biết
lại sáng trưng mấy hồi
đám phê bình vặc diệc
vung vẫy sừng trâu cười

X

nước dâng
biển thấp
ngày những đàn cá mập
diễu hành
những vòng tròn hiện sáng
khoảnh khắc
những giấc mơ vượt thái dương hệ
lỗ đen giữa trán
một ngọn đèn cực mạnh
cây hối hả như người
người đứng lặng như cây
nhìn vào mình
anh chit thấy mặt trời bé tý
đong đưa
phía trên lỗ rốn
chầm chậm. sông dâng
đám pha-ri-siêu giảng đạo đầy đường
bọ ngựa đá giọt sương
xuyên phá bức tường
con nhện chuyên dệt những ác mộng
là thủ môn vỹ đại nhất
mọi thời

(1) bài in trên Tạp chí Nhà văn tháng 12 năm 2007
*Phỏng lời một ca khúc Việt nổi tiếng (tác giả chú thích )


Viết liền theo kiểu văn xuôi - Đọc thấy nó rất oẳn tà roằn!

NHẬT THỰC

I
Ấn khớp gối ,phím đàn bỏ rơi, những ốc sên nhận đường bỏ rơi cái cây vặt từng chiếc lá im lặng vặt từng âm thanh chói âm  chói âm lỗ đen nổi trôi ngàn cặp vú ngân hà

II

gạch bông trống đồnglông nhông con đường vắt tong giọt trưa nhật thực những mẹ gà đeo kính trứng hồng những bố bò ngáp vặt chim bay ngập khoảng không

III

tôi mơ cứt ngập nhà anh mai anh giàu trả hai mươi phần trăm một triệu đô cho giấc mơ tôi mười ngàn vé dán đầy mặt trời

IV

“anh đừng ăn xin, anh đừng ăn” * mặt trời mặt trời mù dòng sông mang thai những trái cây mùa thu ngủ muộn mùi hương bóng tối chảy ra đặc quánh

V

anh chán sáng? tôi buồn ngủ đừng ru nhịp ba đừng mơn bằng trắc tôi dạng chân cho các người ngắm vùng tối đen thèm tối đen tối đen chán sáng

VI

ai định hướng cơn bão  ai chỉ đạo dải hội tụ nhiệt đới tự thu mình một lỗ đen sâu hút nắng chảy trên mái nhà ký ức  đừng nói  chán rồi có thể ngay phút này giây này lại bắt đầu mọi thứ

VII

ốc sên đỉa vắt chuồn chuồn bay thấp bay cao bay vừa rối tung tối omlần mò sờ sao vuốt má vầng trăng ôm lưng dải sáng mười hai lỗ gai sương dày la cháy con đường cực nhọc vô nghĩa Vanga, Saga, Rama, Tôyota

VIII

càng cua xe đua liều thua bài trời lật sấp: mưa lật ngửa: xong long tong nhong nhong ngọc đại ngại đọc có cô thì chợ thêm đông vắng cô thì chợ Đồng Xuân bốn mùa

IX

xòe tay che vầng nhật ngày 14 tháng 10 nghênh ngang lỗ chó chui những dòng sông sặc nước ắt ngay cho chúng biết ại sáng trưng mấy hồi ám phê bnh vặc diệc vung vẫy sừng trâu cười

X

nước dâng biển thấp ngày những đàn cá mập diễu hành những vòng tròn hiện sáng khoảnh khắc những giấc mơ vượt thái dương hệ lỗ đen giữa trán một ngọn đèn cực mạnh cây hối hả như người người đứng lặng như cây nhìn vào mình anh chỉ thấy mặt trời bé tý đong đưa phía trên lỗ rốn chầm chậm. sông dâng đám pha-ri-siêu giảng đạo đầy đường bọ ngựa đá giọt sương xuyên phá bức tường con nhện chuyên dệt những ác mộng là thủ môn vỹ đại nhất mọi thời

(1) Bài in trên Tạp chí Nhà văn tháng 12 năm 2007
*Phỏng lời một ca khúc Việt nổi tiếng ( tác giả chú thích )

Đỗ Hoàng dịch ra thơ Việt:

NHẬT THỰC

I

Ấn vào cái khớp gối
Như ấn vào phím đàn
Bỏ rơi sên nhận đường
Bỏ rơi trên cỏ rả
Cây vặn từng chiếc lá
Im lặng vặt âm thanh
Chói tai tiếng vang đanh
Lỗ đen trong vũ trụ
Nỗi trôi ngàn cặp vú
Trên mê cung Ngân Hà!

II

Gạch bông, trống đồng hoa
Lông nhông con đường nhỏ
Vắt từng giọt sương gió
Trưa nhật thực chói lòa
Những mẹ gà đeo kính
Trứng hồng và hồng trứng
Ngáp vặt những bố bò
Chim bay ngập sương mờ!

III

Tôi mơ phân ngập nhà anh,
Mai giàu anh trả lãi nhanh gấp ngàn.
Mơ tôi giá triệu đô vàng
Với mười vạn vé dán tràn trời cao!

IV

Anh ơi! Đừng ăn xin
Xin anh đừng ăn đấy
Mặt trời mù mắt vậy
Dòng sông đang mang thai
Những trái cây mùa thu
Trong tiết trời ngủ muộn
Trong tối hương nồng đậm
Chảy ra đặc quánh này!

V

Anh chán sáng thật hay
Tôi lại buồn ngủ lắm
Dừng ru nhịp ba bốn
Đừng mơn trớn trắc bằng
Tôi dạng chân người nhìn
Thèm tối đen, chán sáng!

VI

Ai định hướng cơn bão?
Và ai đang chỉ đạo
Dãi tu nhiệt đới này
Tự thu mình ai hay?
Một lỗ đen sâu hút
Nắng chảy nhà ký ức
Đừng nói chán lắm thay
Có thể phút giây này
Lại bắt đầu mọi thứ!

VII

Chuồn chuồn, vắt, sên, đĩa…
Bay thấp, cao, bay vừa.
Rối tung, tối om mù
Lần mò sờ sao lặn
Đến vuốt má vầng trăng
Tới ôm lưng dải sáng
Có mười hai lỗ gai,
Sương dày lá cháy loạn
Con đường cực nhọc thay
Tất cả dều vô nghĩa
Van ga, Tô yo ta này…

VIII

Xe đua cũng liều thua
Ván bài trời sấp ngữa
Lập sấp: thì là mưa
Lật ngữa : xong mọi thứ.
Chỉ long tong nhong nhong
Mơ ngọc đại, ngại học.
Có cô chợ thêm đông.
Vắng cô chợ đầy đồng
Bốn mùa Đồng Xuân hội!

IX

Xòe tay che vầng nhật
Ngày mười bốn tháng mười
Nghênh ngang lỗ chó chui
Những dòng sông sặc nước

Tắt ngang cho chúng biết
Lại sáng trưng mấy lần
Đám phê bình vặc diệc
Vẫy sừng trâu cười hênh!

X

Nước đầy mà biển thấp
Ngày những đàn cá mập
Diễu hành trong đại dương
Vòng tròn hiện sáng trưng
Qua khoảnh khắc nhỏ bé
Mơ vượt thái dương hệ
Lỗ đen giữa trán lồi
Một ngọn đèn cực mạnh
Cây hối hả như người
Người im như cây vậy
Nhìn vào mình sẽ thấy
Một mặt trời bé ti
Đong đưa trên lỗ rốn
Chầm chậm. sông dâng sáng
Với đám pha-ri-sêu
Đang giảng đạo đầy đường
Bọ ngựa đá giọt sương
Xuyên phá bức tường lửa
Nhện dệt ác mộng nữa.
Thủ môn lớn mọi thời!

ĐỖ HOÀNG