NHÀ THƠ VŨ QUẦN PHƯƠNG: “GIẢI THƯỞNG HỘI NHÀ VĂN VIỆT NAM MINH BẠCH NHƯNG CHƯA CHÍNH XÁC”

Sự từ chối này của hai tác giả cho thấy cách chấm giải của Hội Nhà văn chưa được hoàn toàn “tâm phục, khẩu phục”. Nhà thơ Vũ Quần Phương cho rằng giải thưởng hằng năm của Hội là minh bạch nhưng chưa thực sự chính xác, mà lại không tạo điều kiện để tranh luận về cái chưa chính xác đó nên gây ra nhiều bức xúc.

Theo nhà thơ Vũ Quần Phương, sự chưa chính xác của giải thưởng có nhiều nguyên nhân. Thứ nhất là do cấu tạo thành phần giám khảo chưa chuẩn, cần có thêm nhiều người giỏi chuyên môn. Thứ hai là thẩm định văn chương thường mang nhiều cảm tính, ví như vì những cảm tình với nhau ngoài đời mà nể nang nhau khi chấm tác phẩm. Nể nang như vậy thì người không quen biết sẽ bị thiệt hơn người có quen biết, các nhà văn nhà thơ ở tỉnh xa có khi thiệt hơn những người ở Hà Nội.

CHẤM GIẢI HỘI NHÀ VĂN NÊN NHƯ CHẤM THI HOA HẬU!

(VOV) - Cách thức chấm giải thưởng hàng năm của Hội nhà văn VN theo nhiều nhà văn, nhà thơ là chưa chuẩn xác và nên có nhiều cải tiến.

Minh bạch nhưng chưa chính xác

Giải thưởng hàng năm của Hội Nhà văn vốn được đánh giá là một giải thưởng danh giá với hai mức độ là giải thưởng và bằng khen. Nhưng vừa rồi đã có hai nhà văn từ chối bằng khen của giải thưởng năm 2012 là nhà văn Y Ban và Phạm Ngọc Cảnh Nam. Theo thư ngỏ của hai nhà văn được đăng tải trên mạng thì nguyên nhân là họ không hài lòng với cách thức bỏ phiếu, xét giải của Hội đồng giám khảo.

Hội Nhà văn Việt Nam vẫn giữ nguyên kết quả giải thưởng đã công bố với lý do hai nhà văn không có văn bản chính thức gửi tới Hội nhà văn để từ chối bằng khen. Tuy nhiên, trong buổi lễ trao hai, hai nhà văn này không có mặt để nhận bằng khen.

Sự từ chối này của hai tác giả cho thấy cách chấm giải của Hội Nhà văn chưa được hoàn toàn “tâm phục, khẩu phục”. Nhà thơ Vũ Quần Phương cho rằng giải thưởng hằng năm của Hội là minh bạch nhưng chưa thực sự chính xác, mà lại không tạo điều kiện để tranh luận về cái chưa chính xác đó nên gây ra nhiều bức xúc.

Theo nhà thơ Vũ Quần Phương, sự chưa chính xác của giải thưởng có nhiều nguyên nhân. Thứ nhất là do cấu tạo thành phần giám khảo chưa chuẩn, cần có thêm nhiều người giỏi chuyên môn. Thứ hai là thẩm định văn chương thường mang nhiều cảm tính, ví như vì những cảm tình với nhau ngoài đời mà nể nang nhau khi chấm tác phẩm. Nể nang như vậy thì người không quen biết sẽ bị thiệt hơn người có quen biết, các nhà văn nhà thơ ở tỉnh xa có khi thiệt hơn những người ở Hà Nội.

Một nguyên nhân nữa là Ban lãnh đạo Hội Nhà văn ít nhiều có sự “uốn lượn” theo dư luận – nhà thơ Vũ Quần Phương nhận xét: “Ví dụ như anh này “đầu bò” quá thì cho cái giải an ủi để đỡ “đầu bò”. Hoặc sợ mang tiếng khen cái anh có tiền, người ta nói bị dùng tiền mua, nên cuối cùng cho giải anh nghèo hơn. Điều này về lâu dài sẽ làm hỏng dần dần nền văn học”.

Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều cho rằng Hội đồng giám khảo 5 năm mới thay đổi một lần là quá lâu và cũng cần thay đổi thành phần của hội đồng này.

Cần phản biện và nguồn đánh giá tin cậy

Để giải thưởng tạo được sự tin tưởng và được công nhận, theo nhà thơ Vũ Quần Phương thì bên cạnh Hội đồng giám khảo nên thành lập ban phản biện. Ban này có nhiệm vụ chỉ được chê chứ không được khen thì họ mới có trách nhiệm phản biện. Còn bình thường thì thành viên giám khảo rất ngần ngại trong việc chê tác phẩm của đồng nghiệp bởi nếu tác giả biết thì sẽ mất bạn ở ngoài đời.

Đồng thời, khi công bố giải thưởng cần có bài phân tích tác phẩm này được giải vì sao, tác phẩm kia yếu ở chỗ nào để các tác giả không thắc mắc. Nhà thơ Vũ Quần Phương so sánh chấm giải văn học cũng nên như chấm thi hoa hậu. Chấm hoa hậu phải công bố số đo của thí sinh, rồi thi ứng xử, tài năng… tức là đánh giá trên nhiều mặt và đều công khai. Chấm giải văn học cũng cần công khai đánh giá như thế. Và Hội đồng giám khải cần lưu giám định lại để khi cần giải thích thì có căn cứ để giải thích cho những người thắc mắc.

Song nhà thơ Nguyễn Quang Thiều thì cho rằng việc thành lập hội đồng phản biện về mặt khoa học thì chuẩn xác nhưng có thể chưa hiệu quả khi áp dụng vào xã hội Việt Nam hiện tại vì nó có thể chỉ làm phức tạp thêm. Theo ông, thay vì hội đồng phản biện, các giám khảo nên tham khảo thông thông tin dư luận nhưng là dư luận có chọn lọc: là các nhà chuyên môn, bạn đọc “cao cấp”, hiểu biết văn chương.

Theo nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, việc thăm dò chỉ nên giới hạn trong phạm vi hẹp như vậy vì thăm dò công khai là rất khó khăn và không chính xác. Thực tế cho thấy những cuộc thăm dò công khai như việc đề cử Ban chấp hành Hội nhà văn không được coi trọng và tiến hành nghiêm túc khi số lượng hội viên khoảng 600-700 người mà danh sách đề cử Ban chấp hành lên tới khoảng 300 người.

Ý kiến đóng góp về việc chấm giải sao cho minh bạch, chuẩn xác của các nhà thơ có tiếng, giàu kinh nghiệm vẫn còn nhiều mâu thuẫn với nhau như vậy nên hành trình hoàn thiện cơ chế chấm giải thưởng của Hội Nhà văn chắc chắn vẫn còn nhiều trắc trở./.

Nguồn: VOV