NHÀ THƠ ĐỖ TRUNG LAI: “NHỮNG NGƯỜI THẮT ĐÁY LƯNG ONG…” QUA THƠ VÀ ĐỜI

Dân ta, đặc biệt là "phái mạnh", tít từ thời các cụ, đã phán: "Những người thắt đáy lưng ong - Vừa khéo chiều chồng vừa khéo nuôi con". "Khéo nuôi con" thì nhà có phúc. "Khéo chiều chồng", nhà đầy ắp tình yêu.

Một ông bạn rất rắn rỏi, xù xì tính cách, của tôi, có lần trải lòng: "Tôi nghiệm ra rằng, cánh đàn ông chúng mình, hóa ra còn thích được chiều chuộng hơn cả phụ nữ, hoặc ít ra là không kém, ông ạ!". "Thế thì thế giới này âm tính triệt để rồi" - Tôi cười đáp. Cười đáp xong, ngẫm lại, hóa ra mình cười mình. Tôi từng viết: Có một Thăng Long huyền thoại - Rồng lên từ phía sông Hồng - Có một Thăng Long áo mỏng - Gió đùa quanh tấm lưng ong (Thăng Long). Thế thì cả tôi, nhiều người, cả Thăng Long - Đông Đô - Hà Nội, đều chẳng đã "âm tính" là gì?

Mà chẳng cứ tôi hôm nay, cụ Nguyễn Khuyến - Tam Nguyên Yên Đổ - xưa, trong câu đối "Khóc vợ" cũng đã viết: Nhà chỉn (vốn, vẫn, cũng) nghèo thay! Nhờ được bà hay lam hay làm, thắt lưng bó que, xắn váy quai cồng, tất tả chân đăm đá chân chiêu, vì tớ đỡ đần trong mọi việc. Bà đi đâu vội mấy! Để cho lão vất vơ vất vưởng, búi tóc củ hành, buông quần lá tọa, gật gù tay đũa chạm tay chén, cùng ai kể lể chuyện trăm năm.

"Thắt lưng bó que" chẳng cũng là "Thắt đáy lưng ong" đó sao?

Đỗ Mục (803-853), thi gia quan trọng thời Vãn Đường (836-907), có bài "Khiển hoài" (Tự sự): Lạc phách giang hồ tái tửu hành - Sở yêu tiêm tế chưởng trung khinh - Thập niên nhất giác Dương Châu mộng - Danh đắc thanh lâu bạc hạnh danh.

"Sở yêu tiêm tế" nghĩa là "Eo lưng gái nước Sở thon nhỏ", tức là "Thắt đáy lưng ong".

Đời Xuân Thu (770-745 tr.CN) vua nước Sở là Sở Linh Vương ưa những cung phi lưng thon nhỏ, nên con gái nước Sở muốn vào cung, muốn được yêu, phải nhịn ăn để có được tấm lưng thon. Từ đó, "Sở yêu" (Eo lưng con gái nước Sở) thành ra một "Tiêu chuẩn" trong vẻ đẹp của con gái Trung Hoa.

"Chưởng trung khinh" nghĩa là "nhẹ trên lòng tay". Đời Tây Hán (206 tr.CN-220), Hán Thành Đế (32 tr.CN-20), cũng chỉ thích những cung phi "eo lưng nhỏ bằng một chét tay", "có thể nhảy múa trên bàn tay lực sĩ". Chị em nàng Triệu Phi Yến nhỏ nhắn và cũng sở hữu những tấm "lưng ong" (Sở yêu) như vậy. Thậm chí, hai nàng này còn luôn đeo xạ hương bên lưng ong để tránh thụ thai, mong được vua yêu mãi.

Bài thơ của Đỗ Mục ở trên, có thể dịch ra là: Giang hồ quen thói không dừng được - Rượu ngon gái Sở đầy bên mình - Mười năm tỉnh giấc Dương Châu mộng - Bạc tình, bạc hạnh chốn lầu xanh.

Phương Đông là thế. Phương Tây nào có khác gì. Tiêu chuẩn "Ba vòng": 90-60-90 trong các cuộc thi hoa hậu thế giới chính là đã có "Sở yêu". Bởi vì, nếu không có "vòng 1", "vòng 3" lớn hẳn lên thì lấy đâu ra "lưng ong". Ba vòng bằng nhau, người Việt gọi là "Cá rô đực" (nếu gầy) hoặc "Thon thon hình vại" (nếu béo).

Cho nên con gái, điển hình là các "chị Hai Quan họ", dù mớ ba mớ bảy, thì vẫn phải có cái "thắt lưng xanh". Ngoài việc phối màu với "dải yếm đào" và màu áo tía sang trọng, nó còn làm nổi bật tấm lưng ong của họ. Vì vậy, Nguyễn Bính mới thốt ra: Mùa xuân là cả một mùa xanh - Trời ở trên cao lá ở cành - Ra khỏi cổng làng tôi bỗng thấy - Bắt đầu là cái thắt lưng xanh.

Chiếc áo dài tân thời - Lơ muya - của ta, trong một lần biểu diễn thời trang, một nhà thiết kế người Nhật nổi tiếng thế giới, bảo tôi là, nó "rất… sexy". Quả vậy, nó vừa bó eo, vừa khoe eo, lại không làm mất tí nào "vòng 1" và "vòng 3". Rồi khi gió thổi hay quạt chạy, nó tung hai vạt mỏng bay phấp phới như hai lá cờ của tình yêu, nồng nàn quấn quýt lấy "Sở yêu", "Ấn phúc" (bụng Ấn Độ) và "vòng 3"; thậm chí, nếu gió hơi mạnh, nó còn ve vuốt cà "vòng 1" nữa. Sexy thế mà vẫn thục nữ, vẫn đoan trang mới tài. Ôi cái áo dài Việt! Ôi những cái "Việt yêu" của tôi!

Nói thế, không có nghĩa là đời chỉ yêu mỗi "Sở yêu". Ai lưng thon, lưng ong thì trông như lọ độc bình cắm hoa. Bây giờ, bao người còn thích cắm hoa trong cốc, trong cúp, trong vò, chum và vại nữa. Không cần và không phải ai cũng giống Sở Linh Vương và Hán Thành Đế hay các cụ ta ngày xưa. Có vẻ đẹp "liễu yếu đào tơ", lại có vẻ đẹp khỏe mạnh, đầy đặn, đầy ắp sức thanh xuân.

Ngày xuân, tốt nhất là nên nhớ câu: "Không có phụ nữ xấu, chỉ có những người phụ nữ không biết làm đẹp cho mình mà thôi!".

Vâng! Phụ nữ luôn đẹp!

ĐỖ TRUNG LAI