BÁO GIÁO DỤC & THỜI ĐẠI: CÓ MỘT NHÀ THƠ VỚI NON THIÊNG YÊN TỬ

(GD&TĐ) - GS - TS Hoàng Quang Thuận thuộc lĩnh vực công nghệ viễn thông, hiện đang sống và làm việc tại Tp. HCM. Anh sinh năm 1953, tại Quảng Bình, là người khá thành công về mặt khoa học. Với những ngẫu nhiên lạ lùng mang hơi hướng tâm linh giữa mênh mang Yên Tử, năm 1997, chỉ trong vòng 3 ngày đêm lưu lại ở vùng non thiêng, anh đã viết một mạch 63 bài thơ.

Về thời gian làm thơ và số lượng bài thơ là một cái sự rất lạ, nhưng không phải là không thể giải thích nổi. Một năm sau đó (1998), những bài thơ này đã được tác giả tập hợp lại và in thành sách có tên Thi Vân Yên Tử. Sau Thi Vân Yên Tử 3 năm, Hoàng Quang Thuận công bố tiếp Ngọa vân Yên Tử, lần này 80 bài, cảm xúc, đề tài và mạch thơ nhất quán với tập thơ trước. Đến năm 2010, anh gộp lại thành một tập thơ 143 bài, lấy tên chung là Thi Vân Yên Tử.  Ngày 8.8.202, tại trụ sở Hội Nhà văn Việt Nam  đã diễn ra Hội thảo  “Hoàng Quang Thuận với non thiêng Yên Tử” do Tạp chí Nhà văn – Hội Nhà văn Việt Nam tổ chức. 

Có 21 bản tham luận , đề cập đến chủ đề tư thưởng, thể loại và yếu tố tâm linh, xuất thần của hiện tượng thơ Hoàng Quang Thuận. Xin trân trọng gửi tới độc giả ý kiến tham luận của nhà thơ Hữu Thỉnh –Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam về tập thơ này. 

Một hồn thơ sau những bức tranh tôn giáo                                       

Yên Tử ngày nay vừa là một danh thắng, vừa là một thánh địa. Trước khi Trần Nhân Tông xuất hiện, đó thuần là một danh thắng Trần Nhân Tông đã ban tặng danh tính thứ hai cho Yên Tử, một danh tính đầy chất tâm linh và huyền bí, đó là một thánh địa. Rừng Cúc Phương sẽ thiếu hấp dẫn nếu không có Động người xưa. Vịnh Hạ Long sẽ giảm phần mỹ lệ nếu thiếu Hang Dấu gỗ. Yên Tử vừa đẹp vừa huyền bí, đó là một toà lộng lẫy của thiên tạo và một thế giới cao khiết của một vĩ nhân. Hai vẻ đẹp đỉnh cao cúa thiên nhiên và con người chung đúc nên một Yên Tử đủ sức thi gan cùng tuế nguyệt.

Xưa nay thi nhân hành hương về Yên Tử rất nhiều và đề thơ cũng không ít. Cảnh chỉ có một mà tình thì bách tính. Cho nên Yên Tử không ngừng được trùng tu và tôn tạo vừa bằng vật thể vừa bằng phi vật thể. Trong phần phi vật thể phong phú này, người ta nhắc Hoàng Quang Thuận. Trước khi đến Yên Tử, Hoàng Quang Thuận chỉ là một nhà khoa học, sau khi về Yên Tử, anh thành một người say thơ. Đó là một sự lạ phổ biến. Tại sao lạ mà lại còn phổ biến ? Phổ biến là vì cũng có nhiều nhà khoa học làm thơ, nhưng  hiếm có ai làm nhiều thơ về Yên Tử như Hoàng Quang Thuận. Lạ nữa là có những nhà khoa học cao hứng xuất thần làm một bài thơ, rồi để đấy, dánh trọn thì giờ cho khoa học; còn Hoàng Quang Thuận, thì sau cái ngày định mệnh ấy, anh vẫn là nhà khoa học đồng thời là một người thơ. Tuy vậy, không nên thần bí hóa khi giải thích các bài thơ của anh. Làm như thế vô tình làm hạ thấp vai trò của chủ thể.

Thi Vân Yên Tử có sự tập trung cao độ về mặt đề tài. Đó là tập thơ hoàn toàn về Yên Tử. Tất cả di tích đều đi vào thơ. Sau những người thợ, có một người thơ. Những người thợ thì vô danh, còn người thơ thì thi hữu danh. Hoàng Quang Thuận công phu, kỹ càng và rung bật không bỏ qua một sự tích nào. Anh làm thơ như người vẽ tranh vậy. Và sau tranh ta bắt gặp hồn người. Thơ anh có đủ yếu tố của thơ thiền, một sự hòa quyện say đắm giữa cảnh, sự và tình. Tất cả tạo nên những bức tranh tôn giáo trầm mặc mà sống động, thanh khiết mà run rẩy. Hoàng Quang Thuận đặt vào đấy tât cả phần hồn, phần cảm của mình, còn chữ nghĩa vẫn là những vật liệu thông thường như chúng ta thường gặp. Hình như anh cũng không để ý lắm đến kỹ thuật, đến cách tân, mà cứ thả bút theo dòng xiết của tâm hồn. Thơ của Hoàng Quang Thuận là những bức tranh đan dệt bằng tâm hồn của một nhà khoa học.

Yên Tử là đất kén thơ. Cảnh thì đẹp thế. Người thì vĩ đại thế. Cảnh ấy, Người ây, thiêng liêng ấy không chấp nhận cho bất cứ ai đến đó để lưu danh bằng sự xoàng xĩnh. Cho nên thi nhân đến Yên Tử phải rụt rè, so bút là phải. Hoàng Quang Thuận biết rõ điều này, anh không đặt cho mình cái nhiệm vụ đến đó để so tài với các thi nhân về câu chữ. Anh làm thơ như là kẻ vâng lệnh của tâm hồn, của lòng thành thực. Và vì thành thực, anh đã chạm đến thơ. Làm thơ cũng giống như một cuộc hành lễ, trong muôn lễ vật thì sự thành thực là lễ vật cao nhất.

Thi Vân Yên Tử nói được tình cảm chung của những người hành hương là nâng nưu, tôn kính. Hoàng Quang Thuận nói về cây về mây về rêu về đá… xúc động như nói về con người. Bởi anh xem mọi vật ở đây là một mảnh tâm linh của Phật, đã được Phật hóa thân. Tôi chăm chú đọc lại nhiều lần bài Am xưa và lưu giữ mãi cái dư vị của nó.

Sớm cưỡi mây chơi cùng non biếc

Đêm về bến nghỉ lót trăng nằm

Tiếng sáo thiền ca vui bất tận

Ngập tràn Yên Tử trăng trong trăng

Bài thơ tiêu biểu cho thiêng liêng hóa và đời thường hóa. Cốt cách thì đúng là cái cốt cách của hiền nhân, của tao nhân mặc khách, luôn lấy sự cao khiết làm trọng. Nhân vật trong bài thơ này, phải là người tu đắc đạo, nhẹ bẫng, trong suốt, là người lấy trăng thay cho giường chiếu mà không sợ phàm tục, nhìn thấy trong trăng còn có nhiều trăng nữa, tức là qua một vải mà nhìn thấy cái nhận vô biên. Cách nhìn trăng, cảm trăng, ngộ trăng như thế cũng là cách cảm thấy những phận người. Hai chữ dư vị tôi nói ở trên là như thế.

Hà Nội, ngày 6/8/2012

Hữu Thỉnh

Tạp chí Nhà văn và GS-TS, nhà thơ Hoàng Quang Thuận trân trọng gửi lời cảm ơn đến  nhà thơ Hữu Thỉnh – Chủ tịch UBTQ Liên hiệp các Hội VHNT Việt Nam, Chủ tịch Hội NVVN; Ông Nguyễn Dy Niên – nguyên Bộ trưởng Bộ Ngoại giao; Ông Nguyễn Thanh Sơn – Thứ trưởng Bộ ngoại giao; Ông Lê Trần Trường An – Chủ tịch, Tổng giám đốc sách Kỷ lục VN; PGS., TS. Nguyễn Hồng Vinh – Chủ tịch Hội đồng LLPB VHNT Trung ương; TS. Lê Thị Bích Hồng – Vụ phó Vụ Văn hóa Văn nghệ, Ban Tuyên giáo trung ương; Trung tướng, nhà văn Hữu Ước – Phó Tổng cục Tổng cục XDLL, Bộ Công an; Đại diện các Vụ Bộ Ngoại giao ...;  Bộ Giáo dục & Đào tạo; Bộ thông tin và truyền thông,  Nhà Xuất bản GD Việt Nam, Các vị hòa thượng tại Thiền viện Trúc Lâm Yên Tử; các Ủy viên BCH Hội NVVN, các nhà văn, nhà thơ, nhà báo cùng đông đảo bạn đọc đã tham dự, đóng góp ý kiến và quan tâm tới tập “Thi Vân Yên Tử”và Hội thỏa, -đã góp phần tạo nên thành công của  Hội thảo..

http://giaoducthoidai.vn/channel/3043/201208/Co-mot-nha-tho-voi-non-thieng-Yen-Tu-1962896/