ĐI TÌM NGUỒN GỐC CÂU THƠ HAY ĐƯỢC THẢ LÊN GIỜI “ĐÊM ÔM VỢ THẤY LÒNG GIẬT THÓT”

TNc: Khi trang nhà đưa câu thơ được chọn của nhà thơ Trần Anh Trang, chúng tôi có nói: "Hai câu thơ này nằm trong tổng thể bài thơ thì có khi không sao nhưng tách nó ra thì "bán thân bất toại". Vấn đề là đôi mắt xanh người chọn nên chúng tôi ngẫu hứng một câu "Rằng hay thì thực là hay/ Xem ra người chọn gay gay thế nào". Sau ngày Thơ chúng tôi nhận được rất nhiều thư. điện thoại đề nghị bản Web thông tin xem ai chọn câu thơ này. Bao nhiêu dự đoán nào là nhà thơ M, nhà thơ O, nhà thơ Đ, nhà thơ T...

Chúng tôi không thể có được thông tin chính xác nhưng chắc đây là người chọn thông tuệ và khả kính được BCH giao nhiệm vụ. Hôm nay chúng tôi nhận được bài của bạn Nguyễn Xuân Dương nói rõ về xuất xứ câu thơ ấy. Xin giới thiệu cùng bạn đọc và chia sẻ với nhà thơ Trần Anh Trang.

XUẤT XỨ CÂU THƠ HAY ĐƯỢC THẢ LÊN TRỜI NGÀY THƠ VN LẦN THỨ 11

Trong những câu thơ hay và lớn được thả nhân ngày thơ Việt Nam Xuân Quý Tỵ tại Quốc Tử Giám của Hội Nhà văn Việt Nam có câu thơ của Nhà thơ Trần Anh Trang:

"Đêm ôm vợ bỗng thấy lòng giật thót
Thương con thuyền đầu bãi đứng chơi vơi" (người chon đánh rơi chữ I thành chữ vơ)

Hai câu thơ đó nằm trong bài thơ "Tình biển cả" được Nhà thơ Trần Anh Trang viết vào năm 1966. Lúc đó Nhà thơ mới tròn 19 tuổi. Chùm thơ 3 bài, trong đó có bài "Tình biển cả" đã tạo được cảm tình với các Nhà thơ lớn như: Trinh Đường, Phạm Tiến Duật... Nhà thơ Trinh Đường cứ đinh ninh Trần Anh Trang là người con đã từng chiến đấu của biển Nha Trang tập kết ra Bắc. Còn Nhà thơ Phạm Tiến Duật rất tâm đắc với câu thơ trên. Nếu không đọc toàn bộ bài thơ "Tình biển cả" độc giả không thể hiểu hết tầm cỡ lớn lao của câu thơ được xuất phát từ một Nhà thơ trẻ.

Bản thân tôi nếu được phép chọn thơ của Nhà thơ Trần Anh Trang, tôi xin chọn câu sau đây:

"Đất mẹ nghìn năm tự xé mình ra
Cho ta biển, cho ta trời, cho ta ngàn vạn đảo"

Câu thơ trên được Nhà thơ Trần Anh Trang viết vào năm 1975 trong bài "Tượng Bác Hồ trên đảo Cô Tô", khi đó Nhà thơ đang học lớp Bồi dưỡng viết văn trẻ Nguyễn Du tại Quảng Bá - Hà Nội. Đó mới là hai câu thơ lớn, nó khẳng định một cách đanh thép về chủ quyền lãnh thổ của Việt Nam. Tất cả mỗi tấc đất, tấc trời, tấc biển đều là máu thịt của mẹ sinh ra. Để độc giả hiểu một cách sâu sắc và cặn kẽ về hai câu thơ trên tôi xin giới thiệu toàn bộ hai bài thơ: "Tình biển cả" và "Tượng Bác Hồ trên đảo Cô Tô":

   TÌNH BIỂN CẢ

Biển ta xanh như trời ta xanh thẳm
Đêm ta nằm mắt khép một vành trăng
Giấc ngủ đến, đâu màu đen sâu thẳm
Mà màu xanh ru mỗi giấc ta nằm
Cuộc đời ta với con thuyền là một
Đau mỗi đợt sóng dồi, vui mỗi buổi ra khơi
Đêm ôm vợ chợt thấy lòng giật thót
Thương con thuyền đầu bãi đứng chơi vơi

Tuổi đời ta mỗi lần đi biển
Chẳng nhớ trăng tròn nhớ mẻ lưới nặng tay
Lưới ta giăng gọi đàn cá đến
Tăm reo vui mở rộng giữa ban ngày

Tiếng sóng chen vào trong tiếng mẹ ru con
"Trai là con cá kình, gái là con cá song"
Bài hát cũ ru ta hồi thơ ấu
Lại vỗ về quanh những chiếc nôi son

Những người chết xây đầu ra biển rộng
Ôm mảnh buồm như vạt áo che thân
Như  những con thuyền cắm neo trong lộng
Ngóng vọng nước triều mỗi đợt xuống lên

Biển là của ta cả những ngày biển động
Giặc Pháp bắn thuyền chẳng đắm được lòng ta
Cây san hô trên tường cũng đi tìm giặc đánh
Xác chúng chôn dài trên bãi biển quê ta.

Như cha anh người dân chài bám biển
Nghe đất liền gọi cá bạc tươi ngon
Chỉ một thuyền con đương đầu tàu chiến
Vững tay chèo khi giặc Mỹ quăng bom

Ta ra ngoài khơi, ta vào trong lộng
Buồm trắng, buồm nâu thuyền hợp tác đi về
Chờ kéo lưới ta nhìn trời mơ mộng
Cá lẫn xác thù trong mỗi mẻ lưới rê

Nhỏ giọt mồ hôi mến tình biển mặn
Thấm giọt máu hồng càng yêu sắc biển xanh
Buổi cập bến những khoang thuyền đầy đặn
Người đi về in những bước chân nhanh.
9/1966

TƯỢNG BÁC HỒ TRÊN ĐẢO CÔ TÔ

Sau một ngày đường biển xa xôi
Gặp tượng Bác mỉm cười giữa đảo
Tôi đứng lặng sống trong niềm kỷ ảo
Giữa trùng khơi lại được gặp Người

Nơi ngút mắt chỉ có trời với nước
Tưởng bồn chồn cả cánh hải âu
Bác đứng đó vô cùng thân thiết
Như cuộc đời, hạt gạo, cánh buồm nâu

Đất mẹ nghìn năm tự xé mình ra
Cho ta biển, cho ta trời, cho ta ngàn vạn đảo
Nơi đầu sóng trải qua nhiều giông bão
Mảnh bom thù còn cứa xót da chân

Hòn đảo xa nhưng lại rất gần
Bác Hồ đến giơ tay chào biển cả
Ấm tiếng Người khắp rừng cam trĩu quả
Ngọc trai về tạo hạt giữa đời vui

Anh bạn chài tâm sự cùng tôi
Nơi Bác đứng, nơi Bác ngồi trò chuyện
Niềm thương nhớ tạc tượng Người kính mến
Như hải đăng chỉ hướng thuyền về

Chúng tôi về đây canh biển, canh trời
Nuôi ngọc trai, mò bào ngư, kéo lưới
Chúng tôi vui một niềm vui giản dị
Có Bác Hồ trên đảo Cô-Tô !

1975

Nguồn: TNC