NHÀ VĂN THÁI BÁ LỢI: GIẢI THƯỞNG HỒ CHÍ MINH, BẢN THÂN TÔI CÒN PHẢI PHẤN ĐẤU LÂU DÀI

(Toquoc)- Với hai tiểu thuyết "Trùng tu" và "Họ cùng thời với những ai", nhà văn Thái Bá Lợi đã được Hội đồng cấp Nhà nước xét đủ điều kiện, đạt tiêu chuẩn trình Thủ tướng Chính phủ, xét trình Chủ tịch nước tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học, nghệ thuật năm 2012. Chia vui với nhà văn, báo điện tử Tổ Quốc đã có cuộc phỏng vấn với tác giả "Minh sư" - tác phẩm vừa được vinh danh ở Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam.

PV: Được biết nhà vănThái Bá Lợi có tên trong danh sách đề cử giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật với hai tác phẩm đều cùng là tiểu thuyết - "Họ cùng thời với những ai" và "Trùng tu". Xin được hỏi nhà văn, đây có phải là hai tác phẩm mà nhà văn tâm đắc nhất không?

Nhà văn Thái Bá Lợi: "Họ cùng thời với những ai" và "Trùng tu" là hai tiểu thuyết tôi viết vào những năm 80 thế kỷ trước. Có chút khác biệt là "Họ cùng thời với những ai” in ngay năm 1981 và được Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam 1983, còn "Trùng tu" thì hai mươi năm sau mới in (2003). Đây là cuốn sách tâm đắc nên tôi muốn tự mình đánh giá qua thời gian. Ngâm 20 năm nhưng khi đưa in chẳng phải sửa chữa gì nhiều ngoài những lỗi chính tả. Tiểu thuyết viết về sự kiện Tết Mậu Thân ở Huế. Một tiểu đoàn hơn 700 người quân ta nhận lệnh xuống phía đông Huế nghi binh để đại quân rút an toàn lên rừng. Tiểu đoàn này bị quân Mỹ bao vây và hy sinh phần lớn. Những người sống sót ít ỏi sau này cùng các bạn bè quốc tế đã trùng tu lại Huế. Câu chuyện đượm màu bi tráng như bao điều chiến tranh thường để lại cho con người.

PV: Nhà văn có thể chia sẻ sự tâm đắc của mình, hoặc hoàn cảnh sáng tác, chi tiết đặc biệt liên quan đến hai tác phẩm kể trên với độc giả?

Nhà văn Thái Bá Lợi: Những năm 80 ấy tôi quen thân với Kiến trúc sư Ba Lan Kazimier Kwiatkowski mà chúng tôi thường gọi là Kazic. Ông lăn lộn cùng các đồng nghiệp Việt Nam vừa bước ra khỏi chiến tranh trùng tu các di tích ở Mỹ Sơn và Huế. Công việc của họ là cảm hứng để tôi viết "Trùng tu".

Có lẽ điều tôi muốn gửi gắm đến bạn đọc qua lời tâm sự của một nhân vật: "...Rằng dù khó khăn đến đâu việc trùng tu Huế trước sau cũng sẽ làm được, nhưng việc ấy làm sao quan trọng bằng việc trùng tu những điều năm tháng đi qua đã để lại, những con người bước từ trong đó ra, đang hiện hữu trên đất nước này”...

PV: Ông có cho rằng tác phẩm mà mình tâm đắc nhất là tác phẩm mà độc giả nhớ nhất và gắn với tên tuổi của nhà văn Thái Bá Lợi?

Nhà văn Thái Bá Lợi: "Trùng tu'' là cuốn sách tôi phải đổ nhiều công sức và thời gian. Nhưng tác phẩm mà người đọc biết đến tôi có lẽ là truyện "Hai người trở lại trung đoàn''.

PV: Việc tự nhà văn làm hồ sơ xét tặng giải thưởng đã gây tâm lý “ngại” cho nhiều nhà văn. Thế nhưng lại có những nhà văn sau khi được đề cử lại xin rút… Cá nhân nhà văn nhìn nhận vấn đề này thế nào?

Nhà văn Thái Bá Lợi: Tự làm hồ sơ thì ngại thật. Nhưng tôi vẫn làm vì nghĩ mình hơn gì các nhà văn khác mà "chảnh". Có thể cần cách làm khác hay hơn như các tổ chức văn học nghệ thuật đề cử, lấy ý kiến rộng rãi trong xã hội, chủ yếu là tìm được các giám khảo sáng suốt và công tâm. Còn có người không nhận giải là chuyện bình thường.

PV: So với những tác phẩm cùng thời, nhà văn còn thấy những tác phẩm nào xứng đáng mà chưa có tên trong đề cử đợt này?

Nhà văn Thái Bá Lợi: Trong thế hệ chúng tôi, nghe nói tiểu thuyết "Bến không chồng" của nhà văn Dương Hướng không có trong danh sách đề cử. Nếu đúng như vậy thì thật là đáng tiếc.

PV: Thế còn Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật, bản thân nhà văn có nghĩ đến không?

Nhà văn Thái Bá Lợi: Giải thưởng Hồ Chí Minh là một giải thưởng cao quí dành cho các nhà văn, đem văn chương của mình phục vụ sự nghiệp cách mạng của Dân tộc dưới sự lãnh đạo của Đảng. Các nhà văn, nhà thơ: Tố Hữu, Nguyễn Đình Thi, Nguyên Ngọc... cùng nhiều nhà văn, nhà thơ thật xứng với giải thưởng đó. Còn bản thân tôi là chuyện còn phải phấn đấu lâu dài.

PV: Vậy nhà văn có “để dành” tác phẩm nào của mình cho giải thưởng cao nhất này không?

Nhà văn Thái Bá Lợi: Đã là nhà văn thì chẳng có gì phải để dành cả. Điều gì hay nhất, tốt nhất phải cống hiến cho người đọc.

PV: Nghĩa là tác phẩm hay nhất của nhà văn vẫn còn ở phía trước…

Nhà văn Thái Bá Lợi: Theo tôi biết nhiều nhà văn vẫn coi tác phẩm hay nhất đang ở phía trước. Tôi cũng không phải là ngoại lệ.

* Cảm ơn nhà văn!

HIỀN NGUYỄN

Nguồn: VHQN