Đó là bản luận văn thạc sĩ văn học mang đề tài Vị trí của kẻ bên
lề: Thực hành thơ của nhóm Mở Miệng từ góc nhìn văn hóa.
Tác giả luận văn là Đỗ Thị Thoan, còn được biết đến trong văn
giới với bút danh Nhã Thuyên. Người nghiên cứu này còn trẻ (sinh 1986), đề tài
lại về một hiện tượng của văn học đương đại rất mới mẻ nhưng đã được bộ môn Lý
luận văn học của khoa Ngữ văn, ĐH Sư phạm Hà Nội chấp nhận cho làm. Luận văn đã
hoàn thành, đã được hội đồng chấm cho điểm 10 cách đây ba năm. Bây giờ một làn
sóng phê phán bản luận văn đang được dấy lên bằng những bài viết chỉ trích
người làm, người hướng dẫn, người chấm và cả cơ quan chủ quản trong việc
này.
Giọng điệu các bài
viết rất gay gắt, phẫn nộ, đòi xử lý trách nhiệm của tất cả những ai có dính
líu đến bản luận văn. Và thông tin nghe được cho biết Nhã Thuyên đã bị chấm dứt
hợp đồng giảng dạy ở khoa Văn ĐH Sư phạm Hà Nội, giáo viên hướng dẫn cô cũng bị
thôi chức trưởng bộ môn và bản luận văn sẽ bị đưa ra phanh phui, mổ xẻ.
Để sang một bên nội
dung các bài viết phê phán bản luận văn của Nhã Thuyên đúng sai thế nào, ta hãy
xét sự việc dưới góc nhìn pháp luật. Khoa Ngữ văn, ĐH Sư phạm Hà Nội là một cơ
sở đào tạo sau ĐH có pháp quy. Các học viên cao học, nghiên cứu sinh muốn được
đào tạo tại đây đã phải trải qua các kỳ thi tuyển. Đề tài của họ đã được thẩm
định. Người hướng dẫn được phân công và hội đồng chấm luận văn được thành lập
đều phải theo đúng quy trình của Bộ GD&ĐT ban hành và phải được cấp trên
quyết định. Cuộc chấm luận văn được tiến hành theo đúng các thủ tục quy định.
Biên bản cuộc chấm cũng như các phát biểu của thành viên hội đồng, các điểm số
đều được lưu lại hồ sơ khoa học của khoa. Nghĩa là quá trình làm luận văn và
chấm luận văn, bậc thạc sĩ cũng như bậc tiến sĩ đều được tiến hành và giám sát
bằng một quy trình đã được chuẩn hóa về pháp quy của cơ quan quản lý nhà nước
về lĩnh vực giáo dục và đào tạo.
Do đó, khi có yêu cầu
xét lại bản luận văn thì đòi hỏi đầu tiên là phải tuân thủ đúng quy trình đã
có. Bộ hoặc trường, hoặc khoa phải có quyết định thành lập một hội đồng chấm
lại luận văn, hoặc giả là hội đồng phúc tra luận văn. Hai hội đồng cũ và mới
phải được đối thoại, tranh luận với nhau trên cơ sở khoa học. Kết luận của hội
đồng cũ và mới phải được coi trọng ngang nhau trên bàn của cấp ra quyết định
cuối cùng. Bản thân người làm luận văn là chủ thể chính của văn bản bị đưa ra
mổ xẻ, phê phán, phải được quyền có tiếng nói trình bày, bảo vệ và phản biện
công trình khoa học dưới dạng luận văn của mình. Các ý kiến trên dư luận chỉ là
thông tin bên ngoài, không thể coi là chứng cứ khoa học, càng không thể coi là
áp lực số đông làm ảnh hưởng, thậm chí xuyên tạc bản chất khoa học của vấn đề.
Trong khoa học, tiếng nói của nhà khoa học phải được coi trọng và đề cao. Hiện
tại, việc “xử lý” Nhã Thuyên và giáo viên hướng dẫn cô là đã sai quy trình pháp
luật, quy trình khoa học. Hội đồng thẩm định lại luận văn chưa có, cuộc họp xét
lại luận văn chưa diễn ra, bản luận văn chưa được xem xét lại, người làm và
người chấm luận văn chưa được tranh luận lại, thế thì lý do nào để cắt hợp đồng
giảng dạy của Nhã Thuyên và cắt chức của người hướng dẫn khoa học bản luận văn
đó?
Không ai có tội trước
khi bị tòa kết tội. Nguyên lý cơ bản đó áp dụng trong trường hợp này là: bản
luận văn Vị trí của kẻ bên lề: thực hành thơ của nhóm Mở Miệng từ góc nhìn
văn hóa và tác giả của nó, người hướng dẫn làm nó và hội đồng chấm nó chưa
thể bị quy kết tội phạm gì khi chưa có một đánh giá khách quan, khoa học từ một
hội đồng thẩm định bao gồm các chuyên gia của ngành. Bởi vì đây là một đề tài
khoa học, một luận văn khoa học nên chỉ chịu sự giám định về mặt khoa học. Nhất
là khoa học văn học đòi hỏi rất lớn sự tinh tường và tử tế.
PHẠM XUÂN NGUYÊN
PL TPHCM
No comments:
Post a Comment