NTT: Nhà thơ Hữu Loan đã qua đời, nhưng đời và
nghiệp thơ của ông chứa đầy bất trắc. Qua nhiều trầy trật, cuối cùng, đầu tháng
4.2012, danh sách giải thưởng Nhà nước cũng đã có tên ông.
Hữu Loan in thơ không nhiều, nhưng tên tuổi của
ông vô cùng nổi tiếng. Tuy vậy, ngay cả bài thơ nổi tiếng nhất của ông là “Màu
tím hoa sim” cũng có những văn bản khác nhau. Đến năm 1992, ông mới được in tập
thơ đầu tiên (Nxb Hội Nhà Văn), vậy mà sau khi ông qua đời (2010) nhiều tờ báo
trong nước và hải ngoại vẫn khẳng định “ông chưa in tập thơ nào”. Dưới đây là
bài viết nói về sự “các cớ” từ một giải thưởng ở Hải ngoại trao cho ông:
Những chuyện “cắc cớ” trong việc trao giải thưởng và in “tác phẩm đầu tay” cho nhà thơ Hữu Loan!
TỨ KHANH
Trong bài “Hữu Loan: ly kỳ & độc đáo”, nhà báo
Phanxipăng ghi nhận:
Năm 2007, giải “Văn chương toàn sự nghiệp” được nguyệt
san Khởi Hành (do nhà thơ Viên Linh chủ nhiệm kiêm chủ bút, trụ sở chính hiện
đặt tại Little Saigon, quận Cam, California, Hoa Kỳ) trao đến nhà thơ Hữu Loan.
Giải thưởng nọ trị giá 5.000 USD, gồm 3.000 USD hiện kim và 2.000 USD nhằm ấn
hành tập thơ.
Bà Phạm Thị Nhu, vợ của thi sĩ Hữu Loan, cho tôi hay:
- Nguyệt san Khởi Hành đã gửi 3.000 USD. Nhà tôi mới
nhận được vào ngày 30-9-2007 đấy.
Cũng ngày chủ nhật 30-9-2007, Người Việt Online loan
tin: “Cho tới nay sau hai phần ba thế kỷ làm thơ, Hữu Loan vẫn chưa in được một
tập thơ nào cả, nên nguyệt san Khởi Hành sẽ in một tác phẩm… đầu tay cho nhà
thơ Hữu Loan, và tác giả còn nhận được một phần bản quyền tác giả trên tập thơ
được in ra nữa”.
Thì quả là bài báo “Nhà thơ Hữu Loan nhận Giải Văn
Chương của Nguyệt San Khởi Hành” trên Người Việt Online ngày 30-9-2007 có viết
như vậy.
Nhưng chúng tôi thấy trong việc trao giải thưởng này có
những điều “cắc cớ”:
 |
| Nhà thơ Hữu Loan, tranh Lê Quang |
- Trong bài phát biểu nhân dịp nguyệt san Khởi Hành trao Giải Thưởng Văn Chương Toàn Sự Nghiệp Cho Nhà Thơ Hữu Loan, ông Phạm Cao Dương không hề nói đến bất cứ một bài thơ nào của nhà thơ Hữu Loan, mà thay vào đó lại thao thao trích giảng rất nhiều thơ của Hoàng Cầm và Quang Dũng!!!
- Trong bản tin “Báo Khởi Hành Sẽ Về Hồ Gươm Trao Hữu
Loan Giải Văn Học” trên Vietnam Review ngày 05/06/2007, ông Viên Linh tuyên bố
rất ly kỳ: “Báo Khởi Hành sẽ cử người về trao tận tay nhà thơ Hữu Loan ở căn
nhà tự tay ông đắp bằng đá nơi đang trú ngụ ở Thanh Hóa. Chuyện này nếu có trở
ngại không làm được, chúng tôi sẽ trao cho đại diện là người con của ông (hiện
là tiến sĩ kiến trúc làm việc tại Hà Nội) bên Hồ Gươm.” Nhưng rốt cuộc, theo
nhà báo Phanxipăng thì “Nguyệt san Khởi Hành đã gửi 3.000 USD”, không thấy nói
tới Hồ Gươm gì cả???
- Cũng trong bài báo đó, ông Viên Linh kể: “Anh Hữu
Loan nói nhận giải và không sợ gì hết. Tôi hỏi cảm tưởng khi được tôi thông báo
được giải thưởng văn chương toàn sự nghiệp của báo Khởi Hành, anh Hữu Loan nói
vỏn vẹn ba chữ: -Có Trời Phật!” Nhưng trong bài “Trao đổi với Hữu Loan, nhà
thơ” đăng trên Khởi Hành năm 2007 nhân dịp quyết định trao giải Văn Chương Toàn
Sự Nghiệp cho nhà thơ Hữu Loan, ông Viên Linh lại kể:
-Viên Linh: Anh nghĩ gì khi nghe tin anh em Khởi Hành
chúng tôi trao Giải Văn Chương Toàn Sự Nghiệp 2007 cho anh?
Câu hỏi khiến nhà thơ im lặng lâu hơn. Rồi anh chỉ nói
ba tiếng.
-Hữu Loan: Có Trời Ðất.
Vài giây sau anh thêm, “Có Trời Ðất phù trợ.”
Rồi trong bài báo “Hữu Loan, nhà thơ bất khuất” trên
RFA ngày 20-3-2010 vừa qua, ông Viên Linh lại nói: “Một trong những điều tôi
nhớ nhất trong cuộc nói chuyện với anh là khi nói rằng tạp chí Khởi Hành quyết
định trao giải cho anh thì anh nói chỉ ba chữ: Trời có mắt!” Vậy có lẽ sau 3 năm
thì 3 chữ “vỏn vẹn” đó đã biến dạng 3 lần, từ “Có Trời Phật!” chuyển thành “Có
Trời Ðất” rồi thành “Trời có mắt!”???
- Rồi cái giải thưởng trị giá 5.000 USD thì trong đó
nguyệt san Khởi Hành đã gửi cho nhà thơ Hữu Loan 3.000 USD. Còn 2.000 USD nhằm
ấn hành một tập thơ Hữu Loan, thì cho tới bây giờ, sau gần 3 năm và nhà thơ Hữu
Loan đã từ trần, nhưng nguyệt san Khởi Hành vẫn chưa chịu in tập thơ đó!!! Mà
chưa in thì nhà thơ Hữu Loan vẫn chưa được “trả 10% tiền bản quyền theo thông
lệ” như ông Viên Linh đã tuyên bố trên RFA!!!
- Theo ông Viên Linh thì số tiền 5.000 USD đó là do “sự
tham dự rất tích cực của văn hữu và của bạn đọc” đóng góp. Vậy thì không hiểu
tại sao ông không xuất ra 2.000 USD để in tập thơ Hữu Loan như ông đã hứa???
- Đúng ra thì nhà thơ Hữu Loan không cần đợi nguyệt san
Khởi Hành in “tác phẩm đầu tay”, vì như nhà báo Phanxipăng ghi nhận:
“Năm 1990, tại
Việt Nam, tập thơ Màu tím hoa sim của Hữu Loan được ấn hành bởi NXB Hội Nhà
Văn. Tập thơ dày 92 trang, khổ 13 x 19cm, chỉ 10 bài thơ của Hữu Loan; phần còn
lại là những ghi chép bởi Vũ Cao, Nguyễn Sĩ Đạt, Ngô Văn Phú, Đào Bích Nguyên.
Đó là 10 bài thơ: Ngày mai, Màu tím hoa sim, Những làng đi qua, Hoa lúa, Phương
gió, Tò he, Nếu anh không đi, Đèo Cả, Quách Xuân Kỳ, Yên Mô.”
- Tập thơ Màu tím hoa sim của Hữu Loan đã được ấn hành
bởi NXB Hội Nhà Văn năm 1990, nhưng đến năm 2007 thì ông Viên Linh mới hứa sử
dụng 2.000 USD trong “Giải Thưởng Văn Chương Toàn Sự Nghiệp Cho Nhà Thơ Hữu
Loan” do ông khởi xướng và quyên góp để in “tác phẩm đầu tay” cho nhà thơ Hữu
Loan, thì thật là “cắc cớ”!!! Hứa rồi, gần 3 năm sau vẫn chưa chịu in thì lại
càng “cắc cớ”!!! Bây giờ Hữu Loan đã qua đời, nếu “tác phẩm đầu tay” đó vẫn
vĩnh viễn không được in thì quá sức “cắc cớ”!!!
Hay là ông Viên Linh đã in “tác phẩm đầu tay” cho nhà
thơ Hữu Loan rồi mà quên thông báo???
Westminster, CA, 3 tháng Tư 2010
No comments:
Post a Comment