NHÀ VĂN VŨ NGỌC TIẾN BÁO ĐỘNG: “NHỐ NHĂNG SÁCH TUYỂN CHỌN”

“… chỉ mới ngó qua mục lục cuốn sách, tôi đã phát hiện thấy dăm truyện ngắn của tác giả khác cũng đã công bố nhiều năm về trước, nay đều bị người tuyển chọn gắn cho nhãn mác “Truyện ngắn đặc sắc 2013” để câu khách?!... Bằng việc đẩy lùi năm ra đời tác phẩm của tôi tới 19 năm, người tuyển chọn đã làm hỏng tác phẩm, xúc phạm người viết, gây ức chế, phản cảm cho người đọc”.

Nhà văn Vũ Ngọc Tiến (áo trắng, tóc trắng) ra trận

Khoảng 10 năm lại đây, mỗi năm lại thường nở rộ trên thị trường một loại sách tuyển chọn theo chủ đề, theo nhóm tác giả hoặc theo năm ra đời tác phẩm (truyện ngắn hay về tình yêu, truyện ngắn của các tác giả trẻ hoặc tác giả nữ, truyện ngắn hay năm X…) Sẽ là việc rất tốt cho bạn đọc nếu đó là sự tuyển chọn công phu, nghiêm túc và đúng luật. Tiếc rằng lại không được như thế!

Chợt nhớ trong tủ sách gia đình của tôi vẫn còn nguyên hộp bìa cứng mới coong, đựng 4 tập truyện ngắn của các tác giả được giải Nobel văn học, do NXB Văn Học ấn hành những năm đầu thập kỷ 90 của thế kỷ trước. Nghe tên bộ sách ấy, ai chẳng muốn mua dù giá của nó gần bằng 1 chỉ vàng thời đó. Vậy mà buồn thay, không chỉ tôi mà các con tôi, rồi cả đứa cháu ngoại mê sách của vợ tôi (cháu đang học lớp 9 mà dịp nghỉ hè năm trước vẫn đủ kiên trì đọc liền một mạch cuốn “Việt Nam sử lược” của Trần Trọng Kim dày gần 1000  trang) đều không muốn đọc, dù rất yêu mến các tác giả được tuyển chọn. Nguyên do không chỉ vì sự non kém, vô cùng cẩu thả trong dịch thuật mà còn vì sự tuyển chọn theo kiểu vơ bèo bọt tép, vớ được truyện nào bằng tiếng Anh, tiếng Pháp là dịch, không chọn ra được những truyện ngắn tinh túy, đặc trưng cho tài năng, phong cách của mỗi tác giả nhận giải Nobel văn học.

Mà thôi, bàn về bộ sách này có vẻ to tát và mông lung quá! Tôi muốn bàn trực tiếp đến một tập sách tuyển chọn mới nhất trong năm 2013: Cuốn “Truyện ngắn đặc sắc 2013” do Nhà sách Hàn Thuyên & NXB Hồng Đức ấn hành, nộp lưu chiểu quý I/2013. Sách dày 365 trang, gồm 29 truyện ngắn của 29 tác giả, do Quang Trinh tuyển chọn, Bùi Việt Bắc chịu trách nhiệm xuất bản, Nguyễn Thế Vinh biên tập.

Tôi được biết có cuốn sách “Truyện ngắn đặc sắc 2013” trên đời là nhờ vô tình lên nhà ông anh cả góp giỗ, được bà chị dâu cho biết vừa mua nó hồi đầu tháng 4/2013, trong đó trang 265- 275 in truyện của tôi. Bỏ qua những lỗi chính tả hiện diện đầy 365 trang sách ở 29 tác phẩm của 29 tác giả và sự vi phạm luật tác quyền vốn đã thành căn bệnh thâm căn cố đế của người tuyển chọn và người làm sách, tôi muốn nói đến những hệ lụy của hiên trạng nhố nhăng do sách tuyển chọn gây ra với chính tác phẩm của mình:

Trong cuốn “Truyện ngắn đặc sắc 2013” vừa nêu, truyện ngắn “Tam ngưu tương mệnh” tôi viết và công bố trên báo “Người Hà Nội” từ năm 1994, sau đưa vào tập truyện ngắn “12 con giáp” do NXB Hà Nội in năm 1997 và NXB Văn Nghệ Tp HCM tái bản năm 2007. Thật ra, chỉ mới ngó qua mục lục cuốn sách, tôi đã phát hiện thấy dăm truyện ngắn của tác giả khác cũng đã công bố nhiều năm về trước, nay đều bị người tuyển chọn gắn cho nhãn mác “Truyện ngắn đặc sắc 2013” để câu khách?!... Bằng việc đẩy lùi năm ra đời tác phẩm của tôi tới 19 năm, người tuyển chọn đã làm hỏng tác phẩm, xúc phạm người viết, gây ức chế, phản cảm cho người đọc.

Truyện ngắn “Tam ngưu tương mệnh” tôi viết về 3 người bạn lính cùng tuổi Kỷ Sửu (1949), sau chiến tranh trở về địa phương với 3 số phận khác nhau: A Mộc an phận làm anh nông dân nuôi trâu ở bản Pò Linh trên núi Mẫu Sơn; Bê làm Chủ tịch xã, ngoại tình với cô Thư ký ủy ban, đang bị khởi tố vì tội nhận tiền hối lộ, cướp đất của dân giao cho chủ doanh nghiệp, chia chác không đều nên bị phát giác; Sửu vừa được đề bạt làm Chủ tịch huyện đã vội xây lại cổng trụ sở, thay đổi nội thất văn phòng và lên đời xe xịn bằng tiền đóng góp của các ông chủ trong vùng… Nhờ chuyến đi “rửa xe” mới từ huyện lên thăm A Mộc, tình bạn lính cũ giúp Sửu chợt bừng tỉnh, nhận ra mình mắc mưu gian của gã Chánh văn phòng và họ cùng nhau về tận Thái Bình thăm Bê, động viên gia đình có ông bố già nhục vì con mà đổ bệnh…

Công bằng mà nói, những hiện thực tiêu cực trong truyện vẫn đang diễn ra ngày một trầm trọng trong xã hội ta năm 2013, nhưng nếu viết ở thời điểm năm 1994 ngoài giá trị hiện thực còn mang tính dự báo. Mặt khác, một số tình tiết cụ thể mô tả trong truyện ngắn chỉ hợp lý ở thời điểm 1994, nếu nói tác giả viết vào năm 2013 sẽ thành phi thực tế, thậm chí ngô nghê, lố bịch…

Thật nhố nhăng, hỗn loạn nếu tình trạng cẩu thả, phạm luật của sách tuyển chọn cứ tự do bung nở, không được quản lý, uốn nắn kịp thời! Tôi cần một lời giải thích của người tuyển chọn và người làm sách về cuốn “Truyện ngắn đặc sắc 2013”.

Hà Nội 17/5/2013

VŨ NGỌC TIẾN