Tuy nhiên, nếu quá lạm dụng việc làm văn vào viết báo lắm khi sẽ chuốc lấy thất bại. Không phải không có nhà thơ khi viết báo chẳng thoát được cái tính lơ tơ mơ cố hữu của mình nên tác phẩm hay bị “đổ”. Tôi thấy các ban biên tập báo rất cảnh giác với tính phóng đại, nói quá, hư cấu vô tư của các nhà văn, nhà thơ viết báo. Nói gì thì nói, không thể đánh mất đặc trưng, tiêu chuẩn thể loại được. Chắc chưa có ai viết bút ký, phóng sự hay gương người tốt việc tốt bằng phương pháp “hiện thực huyền ảo”.
Phải biết phân thân mới mong có cơ
hội thành công cả hai loại báo và văn. Trong một người có hai phần là nhà văn
và nhà báo. Hai mà một. Tuy hai nhà nhưng ở trong một người cầm bút. Một con
người cầm bút có lương tâm, có đạo đức, có kiến thức, có vốn sống dù viết báo
hay làm văn. Một con người cầm bút nguyện gần gũi chia sẻ với muôn nỗi ấm lạnh
buồn vui của đồng bào, đồng loại. Một con người cầm bút chan hòa, trung thực
với đồng nghiệp, biết thương người như thể thương thân và không thể không độ
lượng khiêm nhường. Một con người cầm bút biết quý trọng, nâng niu tài năng,
thành quả ngoài mình như chính của mình, dù đó là những trang văn thấm đẫm chất
người hay những bài báo nóng hổi hơi thở cuộc sống. Báo hay văn cũng đều hướng
tới chân thiện mỹ, để cuộc sống ngày càng tốt đẹp hơn.
Một trong những lý do để nhiều nhà
văn viết báo, theo tôi, có lẽ ngoài yếu tố nghề nghiệp còn có nguyên nhân kinh
tế. Cơm áo không đùa với khách thơ. Nghề văn - cái nghề vốn được coi là cao quý
và sang trọng ở nước ta đâu đủ sức nuôi sống được tác giả và gia đình họ. Hiếm
hoi những nhà văn sống được bằng nhuận bút. Hiếm hoi lắm những nhà văn chỉ viết
văn đơn thuần mà không làm một công việc gì đó ngoài sáng tác văn chương. Như
nhà văn Chu Lai, mấy ai viết nhiều tiểu thuyết, kịch bản sân khấu, điện ảnh như
ông nhưng nếu chỉ trông nhờ vào cái khoản nhuận bút kha khá của mình mà không
có lương hưu của một quân nhân liệu có sống được kha khá như bây giờ? Như nhà
thơ Trần Đăng Khoa, nhuận bút tập thơ Góc
sân khoảng trời tái bản mấy chục lần cùng với quyển Đảo chìm được in lại 25 lần có đảm bảo cho cuộc sống của ông và gia
đình không nếu người từng được gọi là “thần đồng thơ đất Việt” này không được
hưởng lương ở Đài Tiếng nói Việt Nam? Phần đông nhà văn xứ mình đều lẹt đẹt èo
uột về kinh tế, nên thật vô cùng ảo tưởng khi nói họ sẽ sống được bằng viết
văn. Vì thế, cứu cánh thực tế nhất và cũng trong sạch nhất với các nhà văn về
khoản cơm áo gạo tiền có lẽ khả thi nhất vẫn là viết báo.
Có người lo rằng, viết báo nhiều sẽ
ảnh hưởng tới văn. Tôi nghĩ, người cầm bút có bản lĩnh, vững tay nghề không lo
chuyện đó. Tác phong làm báo sẽ giúp người viết văn xông xáo, năng động và cập
nhật hơn cuộc sống. Văn sẽ làm cho báo có nhiều cung bậc và sắc màu mới mẻ hấp
dẫn hơn. Biết chừng mực, biết vận dụng văn và báo sẽ bổ sung cho nhau rất tốt.
Bạn đọc vẫn thường dành tình cảm cho những bài báo nhiều thông tin, vấn đề mới
mẻ và có chất văn.
NGUYỄN HỮU QUÝ (SGGP)
No comments:
Post a Comment